(impete) Ne, ne; mi ne
kuraĝas tion diri! Eĉ ne pensi.

ALLMERS

Jen diru. Diru do, Rita.

RITA

(hezitante) Ĉu ni provu —? Ĉu eblus lin forgesi?

ALLMERS

Forgesi Eyolf.

RITA

Forgesi la penton kaj la riproĉon, mi sugestas.

ALLMERS

Ĉu tion vi dezirus?

RITA

Jes. Se estus eble. (ekkrie) Ĉar ĉi tiun staton, — mi ĝin ne
longe eltenos! Ho, ĉu ne eblas ion elpensi, en kio estas forgeso?

ALLMERS

(skuas la kapon) Kio tio do estus?

RITA

Ĉu eblus provi vojaĝante tre foren?

ALLMERS

De la hejmo? Vi kiu nenie sentas vin komforta, se ne estas tie ĉi.

RITA

Nu, do inviti multajn homojn al ni? Gastamece vivi. Ĵeti nin en ion,
kio mildigus kaj kvietigus.

ALLMERS

Tia vivo ne konvenas al mi. — Ne, — mi prefere provus rekomenci
mian laboron.

RITA

(akre) Vian laboron? Tiun, kiu staradis kiel vando kaj muro inter ni?

ALLMERS

(malrapide, rigardas ŝin fikse) De nun ĉiam estu vando kaj muro
inter ni du.

RITA

Kial estu —?

ALLMERS

Kiu scias ĉu ne grandaj, malfermitaj infanokuloj rigardos nin nokte
kaj tage.

RITA

(silente; timotremanta) Alfred, — estas terure tion imagi!

ALLMERS

Nia amo estis kiel konsumanta fajro. _Nun_ ĝi estu estingita —

RITA

(kontraŭ lin) Estingita!

ALLMERS

(malmole) Ĝi jam _estas_ estingita, — en unu el ni.

RITA

(kiel ŝtonigita) Kaj _tion_ vi kuraĝas diri al mi!

ALLMERS

(pli milde) Ĝi estas morta, Rita. Sed en tio, kion mi nun, en kuna
kulpo kaj pentodeziro, sentas por vi, — en tio mi kvazaŭ videtas
releviĝon —

RITA

(impete) Ho, mi ne interesiĝas pri iu releviĝo!

ALLMERS

Rita!

RITA

Mi estas varmkora homo, mi! Ne ĉirkaŭvagas dormetante, — kun
fiŝsango en la vejnoj. (tordas la manojn) Kaj jen esti enfermita
tutvive — en pento kaj riproĉo! Enfermita kun iu, kiu ne plu estas
mia, mia, mia!

ALLMERS

_Tiel_ devis ja foje finiĝi, Rita.

RITA

Ĉu _tiel_ devus finiĝi! Tio, kio komencis inter ni en tia kune
akceptanta amo!

ALLMERS

Mia amo ne estis kune akceptanta de la komenco.

RITA

Kion vi do sentis por mi unue?

ALLMERS

Timo.

RITA

Mi komprenas. Sed kiel mi tamen gajnis vin?

ALLMERS

(mallaŭte) Vi estis tiom rave delikata, Rita.

RITA

(rigardas lin esploreme) Nur tio do? Diru, Alfred! Sole tio?

ALLMERS

(sindevige) Ne; flanke estis ankaŭ io alia.

RITA

(ekkrie) Mi suspektas kio estis! Estis “oro kaj verdaj arbaroj”,
kiel vi diradas. Jen, ĉu estis, Alfred?

ALLMERS

Jes.

RITA

(rigardas lin profunde riproĉe) Kiel vi povis — kiel vi tion povis!

ALLMERS

Mi devis pensi pri Asta.

RITA

Asta, jes! (amare) Estis do efektive Asta, kiu kunigis nin du.

ALLMERS

Ŝi nenion sciis. Eĉ ne hodiaŭ ŝi suspektas.

RITA

(repuŝante) Tamen estis Asta! (ridetas per rikana okulĵeto
flanken) Aŭ ne, — estis eta Eyolf. Eta Eyolf, jen vi!

ALLMERS

Eyolf —?

RITA

Jes, ĉu vi ne nomis ŝin Eyolf antaŭe? Ŝajnas al mi, ke vi iam
tion diris, en intima momento. (proksimiĝas) Ĉu vi memoras ĝin
— la tentantan, ravan momenton, Alfred?

ALLMERS

(retiras sin kvazaŭ en teruro) Mi memoras nenion! Volas nenion
memori!

RITA

(sekvas lin) Estis en la momento, — kiam via alia Eyolf fariĝis
kriplulo!

ALLMERS

(obtuze, apogas sin al la tablo) La venĝo.

RITA

(minacante) Jes, la venĝo!

(_Asta_ kaj _Borghejm_ revenas ĉe la boatejo. Ŝi portas kelkajn
nimfeojn en la mano.)

RITA

(sinrege) Nu, Asta, — jen, ĉu vi kaj sinjoro Borgstrøm ekhavis okazon
funde kunparoli?

ASTA

Nu jes, — certagrade.

(Ŝi formetas la pluvŝirmilon kaj metas la florojn sur seĝon.)

BORGHEJM

Fraŭlino Allmers estis tre parol-avara dum la promenado.

RITA

Vere tia? Jen do, Alfred kaj mi kunparolis tiom profunde ke sufiĉas —

ASTA

(rigardas ambaŭ streĉite) Kio estas —?

RITA

— ke sufiĉas por la tuta vivo, mi diras. (interrompante)
Sed jen venu, kaj ni iru supren, ĉiuj kvar. De nun ni devas havi
homojn ĉirkaŭ ni. Alfred kaj mi ne eltenas solaj.

ALLMERS

Jes, nur iru antaŭe vi aliaj. (turnas sin) Sed kun vi mi devas unue
interŝanĝi kelkajn vortojn, Asta.

RITA

(rigardas lin) Nu? — Jen jes, venu do vi kun mi, sinjoro Borghejm.

(_Rita_ kaj _Borghejm_ iras supren laŭ
la arbara vojeto.)

ASTA

(timeme) Alfred, kio okazis!

ALLMERS

(sombre) Estas tio, ke mi ne plu eltenas ĉi tie.

ASTA

Ĉi tie! Kune kun Rita, vi sugestas?

ALLMERS

Jes. Rita kaj mi ne povas daŭrigi la kunan vivon.

ASTA

(agitas lian brakon) Sed, Alfred, — ne diru do ion tiel teruran!

ALLMERS

Estas vero, kion mi diras. Ni iradas ĉi tie kaj igas unu la alian
malicaj kaj fiaj.

ASTA

(vunde tuŝita) Ho, neniam, — neniam mi suspektus ion tian!

ALLMERS

Eĉ mi ne tion vidis antaŭ hodiaŭ.

ASTA

Kaj nun vi volas —! Jen, kion vi vere volas, Alfred?

ALLMERS

Mi volas forvojaĝi de ĉio jena. Forege de ĉio.

ASTA

Kaj jen stari tute sola en la mondo?

ALLMERS

(kapsignas) Kiel iam antaŭe, jes.

ASTA

Sed vi ne taŭgas por stari sola!

ALLMERS

Ho jes. Antaŭe mi almenaŭ taŭgis.

ASTA

Jes, antaŭe, jes. Tiam vi ja havis min ĉe vi.

ALLMERS

(volas preni ŝian manon) Jes. Kaj estas hejmen al vi, Asta, ke mi
nun rifuĝas.

ASTA

(evitas lin) Al mi! Ne, ne, Alfred! Tute neeblas.

ALLMERS

(rigardas ŝin peze) Borghejm do tamen staras en la vojo?

ASTA

(fervore) Ne, ne; li ne faras! En tio vi mispensas.

ALLMERS

Bone. Do mi venos al vi, — vi kara, kara fratino. Mi _devas_ reveni
al vi. Hejmen al vi por puriĝi kaj nobliĝi de la kunvivo kun —

ASTA

(ekscitita) Alfred, — vi pekas kontraŭ Rita!

ALLMERS

Mi _estas_ pekinta kontraŭ ŝi. Sed ne en tio ĉi. Ho, pripensu do,
Asta! Kia do estis la kuna vivo inter vi kaj mi? Ĉu ne estis kiel
nura alta, sankta tago de komenco ĝis fino?

ASTA

Jes, estis, Alfred. Sed ne estas revivebla.

ALLMERS

(amare) Ĉu vi opinias, ke la geedzeco tiom neripareble degenerigis min?

ASTA

(trankvile) Ne, tion mi ne opinias.

ALLMERS

Jen do, ni du volas revivi nian iaman vivon.

ASTA

(decide) Ni ne _povas_, Alfred.

ALLMERS

Jes, ni povas. Ĉar amo de frato kaj fratino —

ASTA

(streĉita) Kio pri _ĝi_?

ALLMERS

Tiu rilato estas la sola, kiu ne estas sub la leĝo de transformo.

ASTA

(malrapide; tremetanta) Tamen, se tiu rilato ne —

ALLMERS

Ne —?

ASTA

— ne estas _nia_ rilato?

ALLMERS

(rigardas ŝin fikse kaj surprizita) Ne _nia_? Kara, kion vi per tio
sugestas?

ASTA

Plej bone ke mi tuj al vi diras, Alfred.

ALLMERS

Jes, jes, jen diru!

ASTA

La leteroj de patrino —. Tiuj kiuj kuŝas en la teko —.

ALLMERS

Nu jes?

ASTA

Tiujn vi legu — kiam mi estos forvojaĝinta.

ALLMERS

Kial mi faru?

ASTA

(batalante kun si mem) Jes, kaj jen vi vidos, ke —

ALLMERS

Nu!

ASTA

— ke mi ne rajtas porti — la nomon de via patro.

ALLMERS

(ŝanceliĝante malantaŭen) Asta! Kion vi diras!

ASTA

Legu la leterojn. Jen vi vidos. Kaj komprenu. — Kaj eble havu
pardonon — por patrino, ankaŭ.

ALLMERS

(manpremas sian kapon) Mi ne povas kapti jenon. Ne fikse teni la
penson. Vi, Asta, — ne estus —

ASTA

Vi ne estas mia frato, Alfred.

ALLMERS

(rapide, duone obstine, rigardas ŝin) Nu, sed kion do vere tio
ŝanĝas en la rilato inter ni du? Funde nenion.

ASTA

(agitas la kapon) _Ĉion_ ĝi ŝanĝas, Alfred. Nia rilato ne estas
tia de frato kaj fratino.

ALLMERS

Ne-ne. Sed _tamen_ same sankta. Restos ĉiam same sankta.

ASTA

Ne forgesu, — ke ĝi estas sub la leĝo de transformo, — kiel vi
ĵus diris.

ALLMERS

(rigardas ŝin esplore) Ĉu per tio vi sugestas, ke —?

ASTA

(kviete, varme emociigita) Ne pliajn vortojn, — vi kara, kara
Alfred. — (prenas la florojn de la seĝo) Jen vidu tiujn nimfeojn!

ALLMERS

(kapsignas malrapide) Estas el tiuj, kiuj supren streĉas sin, — de
la profundo.

ASTA

Mi plukis ilin en la lago. Tie kie ĝi fluas en la fjordon.
(streĉigas ilin antaŭen) Ĉu vi ilin volas, Alfred?

ALLMERS

(prenas ilin) Dankon.

ALLMERS

(rigardas ŝin) De Eyolf tie fore? Aŭ de vi?

ASTA

(kviete) De ambaŭ. (prenas la pluvombrelon) Jen do venu supren al Rita.
(Ŝi iras supren laŭ la arbara vojeto.)

ALLMERS

(prenas sian ĉapelon de la tablo kaj flustras peze) Asta. Eyolf.
Eta Eyolf —! (Li sekvas supren laŭ la vojeto.)




TRIA AKTO


(Arbetaĵaro sur altaĵeto en la ĝardeno de Allmers. Kruta
deklivo kun baraĵo kontraŭ la fono; ŝtuparo suben maldekstre.
Vasta elvidaĵo super la fjordo, kiu kuŝas profunde sube. Flagstango
kun ŝnuroj, sed sen flago staras ĉe la baraĵo. Antaŭe dekstre
estas pavilono, kovrata de grimpantaj plantoj kaj ampelopsoj. Benko
ekstere. Estas malfrua somervespero kun klara ĉielo. Kreskanta
krepusko.)

(_Asta_ sidas sur benko kun la manoj sur la genuoj. Ŝi portas
supervestojn kaj ĉapelon, havas sian sunŝirmilon apud si kaj
malgrandan vojaĝsakon pendanta per rimeno de la ŝultro.)

(_Borghejm_ suprenvenas de la fono maldekstre. Ankaŭ li havas
vojaĝsakon pendanta de la ŝultro. Sur la brako li portas
kunruligitan flagon.)


BORGHEJM

(ekvidas _Asta_) Ho, ĉi supre vi do sidadas.

ASTA

Mi sidas rigardante fjorden la lastan fojon.

BORGHEJM

Do estas bone, ke mi vizitetis ankaŭ _ĉi tie_.

ASTA

Ĉu vi min serĉadis?

BORGHEJM

Jes, mi faris. Mi volis adiaŭi vin — ĉi tiun fojon. Ne la lastan,
mi esperas.

ASTA

(ridetas preskaŭ nevideble) Vi estas fervora, vi.

BORGHEJM

Vojkonstruisto tia devas esti.

ASTA

Ĉu vi vidis Alfred? Aŭ Rita?

BORGHEJM

Jes, ambaŭ mi vidis.

ASTA

Kune?

BORGHEJM

Ne. Ili ambaŭ iris sian apartan flankon.

ASTA

Kion vi faros pri tiu flago?

BORGHEJM

Sinjorino Rita petis min suprenlevi ĝin.

ASTA

Suprenlevi flagon nun?

BORGHEJM

Duonstange. Ĝi flirtu noktojn kaj tagojn, ŝi diris.

ASTA

(ekĝemas) Kompatinda Rita. Kaj kompatinda Alfred.

BORGHEJM

(okupata pri la flago) Ĉu via koro permesas al vi forvojaĝi de
ili?