Tio ĉi vere estas ardiga
momento.

KOMERCISTO VIGELAND
Ni prenu tion per humila animo, sinjoro Rummel.

GRANDKOMERCISTO RUMMEL
Ĉiuj standardoj estas kunportataj. Kia procesio! Jen la festkomitato
kun adjunkto Rørlund antaŭe.

KONSULO BERNICK
Ke ili venu, mi diras!

GRANDKOMERCISTO RUMMEL
Sed aŭskultu; la skuita animstato, en kiu vi estas —

KONSULO BERNICK
Kiel?

GRANDKOMERCISTO RUMMEL
Mi ne estos neinklina preni la vorton en via nomo.

KONSULO BERNICK
Ne dankon; ĉi-vespere mi mem parolos.

GRANDKOMERCISTO RUMMEL
Sed ĉu vi ankaŭ scias, kion vi devas diri?

KONSULO BERNICK
Jes, fidu min, Rummel, — nun mi scias, kion mi devas diri.

(La muziko dumtempe ĉesis. La ĝardena pordo malfermiĝas. _Adjunkto
Rørlund_ antaŭanta la festkomitaton entretas, akompanata de _kelkaj
dungitaj servistoj_, kiuj portas kovritan korbon. Post ili venas _la
burĝoj de la urbo_ el ĉiuj tavoloj, tiom kiom trovas lokon en la
salono. Senfina nombro da standardoj kaj flagoj vidiĝas ekstere en
la ĝardeno kaj sur la strato.)

ADJUNKTO RØRLUND
Alte estimata sinjoro konsulo! Mi vidas el la surprizo, kiu
pentriĝas en via vizaĝo, ke ni ĉi tie kiel neatenditaj gastoj
ŝovas nin enen al vi en vian feliĉan familian rondon, en vian pacan
hejmon, ĉirkaŭita de honestaj kaj agemaj amikoj kaj kuncivitanoj.
Sed estis por ni kora bezono porti al vi nian saluton. Ne estas
la unua fojo, ke tiaĵo okazas, tamen la unua fojo en tia vasta
mezuro. Ni multfoje portis al Vi nian dankon pro la ampleksa morala
fundamento, sur kiu Vi, tiel dirite, konstruis nian socion. Ĉi tiun
fojon ni salutas Vin ĉefe kiel la klarvidan, senlacan, neegoisman,
eĉ memoferan kuncivitanon, kiu kaptis la iniciativon por entrepreno,
kiu laŭ la opinio de ĉiuj spertuloj donos potencan antaŭenpuŝon
al la prospero kaj bonstato de tiu ĉi socio.

VOĈOJ INTER LA AMASO
Bravo, bravo!

ADJUNKTO RØRLUND
Sinjoro konsulo, dum vico da jaroj vi donis brilan ekzemplon al nia
urbo. Ĉi tie mi ne parolas pri via modela familia vivo, ankaŭ ne
pri Via senmakula morala konduto entute. Tiaĵoj estu referencitaj
al la sekreta ĉambreto kaj ne al la festsalono! Sed mi parolas pri
via burĝa aktiveco, tia, kia ĝi kuŝas malferma al ĉiuj okuloj.
Bone ekipitaj ŝipoj velas el viaj ŝipfarejoj, kaj montras la flagon
sur la plej foraj maroj. Multnombra kaj feliĉa laboristaro estimas
vin kiel patron. Vokante al vivo novajn profesiajn branĉojn vi
fondis la bonfarton de centoj da familioj. Per aliaj vortoj — Vi
estas la fundamenta kolono de tiu ĉi socio en eminenta signifo.

VOĈOJ
Aŭskultu, aŭskultu, bravo!

ADJUNKTO RØRLUND
Kaj ĝuste ĉi tiu malegoisma aspekto, kiu karakterizas ĉiun vian
konduton, estas tio, kio impresas tiel nedireble bonfare, precipe en
ĉi tiuj tempoj. Vi nun estas havigonta al ni — jes, mi ne hezitas
mencii la vorton prozaĵe kaj rekte — fervojon.

MULTAJ VOĈOJ
Bravo! Bravo!

ADJUNKTO RØRLUND
Sed tiu entrepreno aspekte renkontas malfacilaĵojn, precipe
diktitajn de malvastaj egoismaj celoj.

VOĈOJ
Aŭskultu; aŭskultu!

ADJUNKTO RØRLUND
Ne restis ja nesciate, ke certaj individoj, kiuj ne apartenas al nia
socio, estas antaŭvenintaj al la laboremaj burĝoj de nia loko, kaj
ekposediĝis de certaj avantaĝoj, kiuj rajte venus profite al nia
propra urbo.

VOĈOJ
Jes, jes! Aŭskultu!

ADJUNKTO RØRLUND
Tiu bedaŭrinda fakto estas kompreneble veninta al Via scio, sinjoro
konsulo. Sed tamen ne malpli vi persiste daŭrigas vian entreprenon,
bone sciante, ke ŝtatano ne nur atentu pri sia propra komunumo.

DIVERSAJ VOĈOJ
Hm! Ne; ne! Jes; jes!

ADJUNKTO RØRLUND
Do estas la homo kiel burĝo en la ŝtato, — la viro kiel li estu
kaj devas esti, — al kiu ni ĉi-vespere en vi salutu. Ke via
entrepreno fariĝu al vera kaj daŭra prospero por tiu ĉi socio!
La fervojo certe povos fariĝi vojo per kiu ni riskos alkonduki
ruinigajn elementojn de ekstere, sed ankaŭ fariĝi vojo, kiu rapide
kvitigas nin pri ili. Kaj de fiaj elementoj de ekstere ni ja ne
povas, eĉ nun, teni nin liberaj. Sed ke ni ĝuste nun ĉi tiun
festenan vesperon, post kio la onidiro sciigas, sukcese kaj pli
rapide ol atendite, kvitiĝis de tiaj elementoj —

VOĈOJ
Tŝŝ! Tŝŝ!

ADJUNKTO RØRLUND
— tion mi prenas kiel feliĉa antaŭdiro por la entrepreno. Ke mi
tuŝas tiun punkton ĉi _tie_, montras ke ni troviĝas en domo, kie
la etika postulo metiĝas pli alten ol la familia ligo.

VOĈOJ
Aŭskultu! Bravo!

KONSULO BERNICK
(samtempe) Permesu al mi —

ADJUNKTO RØRLUND
Nur malmultaj vortoj ankoraŭ, sinjoro konsulo. Kion vi plenumis en
ĉi tiu komunumo, vi certe ne plenumis kun la subintenco, ke vi mem
el ĝi tirus realan avantaĝon. Sed etan signon de la rekonado de
viaj kuncivitanoj vi do ne rifuzos, kaj tion ja absolute ne en tiu
ĉi grava momento, kiam ni, laŭ la certigo de spertaj homoj, staras
ĉe la komenco de nova tempo.

MULTAJ VOĈOJ
Bravo! Aŭskultu! Aŭskultu!

(Li donas al la dungitaj servistoj signon; ili alportas la korbon pli
proksimen; la membroj de la festkomitato dum tio, kio sekvas,
elprenas kaj prezentas la aĵojn pri kiuj paroliĝos.)

ADJUNKTO RØRLUND
Nun estas do por ni la tasko prezenti al Vi arĝentan kafoservicon.
Ke ĝi beligu Vian tablon, kiam ni estontece kiel tiom ofte antaŭe,
kolektiĝos en tiu ĉi gastama domo. Kaj ankaŭ Vin, miaj sinjoroj,
kiuj tiel prete asistis al nia plej elstara civitano, ni petas
akcepti etan memoraĵon. Tiu ĉi arĝenta pokalo estas por Vi,
grandkomercisto Rummel. Vi ofte, en elokventaj vortoj, sub la tintado
de pokaloj defendis la burĝajn interesojn de tiu ĉi socio; ke vi
ofte trovu indajn okazaĵojn por levi kaj malplenigi ĉi tiun
pokalon. — Al Vi, sinjoro komercisto Sandstad, mi transdonas tiun
ĉi albumon kun fotografaĵoj de kuncivitanoj. Via konata kaj
rekonata humaneco metis vin en tiun agrablan staton nombri amikojn
ene en ĉiuj partioj en la socio. — Kaj al Vi, sinjoro komercisto
Vigeland, por ornamaĵo en via sekreta ĉambreto, mi povas prezenti
tiun ĉi doman predikaron sur veleno kaj en luksa bindo. Dum la
maturiganta influo de la jaroj vi atingis al serioza vivkoncepto;
Via agado en la ĉiutagaĵoj dum vico da jaroj estis purigita kaj
nobeligita de la penso pri tio pli alta kaj pri tio transa. (turnas
sin al la amaso) Kaj per tio ĉi, miaj amikoj, vivuon por konsulo
Bernick kaj liaj kunbatalantoj! Vivuon por la kolonoj de nia socio!

LA TUTA KUNVENARO
Vivu konsulo Bernick! Vivu la kolonoj de la socio! Hura, hura, hura!

FRAŬLINO HESSEL
Bonfeliĉon, bofrato!

(Atendoplena silento.)

KONSULO BERNICK
(komencas serioze kaj malrapide) Miaj kuncivitanoj, — per via
prezidanto diriĝis, ke ni staras antaŭ la komenco de nova tempo, —
kaj mi esperas ke fariĝos tiel. Sed se tio okazu, ni devas proprigi
al ni la veron, — la veron, kiu ĝis ĉi-vespere, ĝenerale kaj en
ĉiuj rilatoj, estis sendoma en tiu ĉi socio.

(Surprizo inter la ĉirkaŭstarantoj.)

KONSULO BERNICK
Mi devas nun komenci refutante la laŭdvortojn, per kiuj Vi,
adjunkto, laŭ kutimo kaj uzo ĉe tiaj okazaĵoj, superŝutis min. Mi
ne meritas ilin; ĉar ĝis hodiaŭ mi ne estis iu malegoisma viro.
Eĉ se mi ne ĉiam aspiris monan avantaĝon, mi tamen estas konscia,
ke avido kaj deziro al potenco, influo, prestiĝo estis la motiva
potenco en la plimulto de miaj agoj.

GRANDKOMERCISTO RUMMEL
(duonlaŭte) Kio nun?

KONSULO BERNICK
Vidalvide al miaj samburĝanoj mi ne riproĉas min; ĉar mi kuraĝas
ekstari en la antaŭa linio inter la plej lertaj ĉi tie ĉe ni.

MULTAJ VOĈOJ
Jes, jes, jes!

KONSULO BERNICK
Sed tio, pro kio mi riproĉas min mem estas, ke mi ofte pro
malforteco agis inside, ĉar mi konis kaj timis la emon de nia socio
videti malpurajn motivojn malantaŭ ĉio, kion homo ĉi tie
entreprenas. Kaj nun mi venas al la punkto, kiu koncernas tion ĉi.

GRANDKOMERCISTO RUMMEL
(maltrankvila) Hm — hm!

KONSULO BERNICK
Disvastiĝas onidiroj pri grandaj aĉetoj de bienoj supre en la
lando. Tiujn bienojn mi aĉetis, ĉiujn, mi sola.

DUONLAŬTAJ VOĈOJ
Kion li diras? La konsulo? Konsulo Bernick?

KONSULO BERNICK
Ĝis nun ili estas en mia mano. Kompreneble mi konfidis min al miaj
kunlaborantoj, la sinjoroj Rummel, Vigeland kaj Sandstad, kaj ni
samopiniis pri —

GRANDKOMERCISTO RUMMEL
Ne estas vero! Pruvo — pruvo —!

KOMERCISTO VIGELAND
Ni ne samopiniis pri io ajn!

KOMERCISTO SANDSTAD
Ne, nun mi do devas diri —

KONSULO BERNICK
Estas tute ĝuste; ni ankoraŭ ne samopiniis pri tio, kion mi volis
mencii. Sed mi certe esperas, ke la tri sinjoroj akordiĝos kun mi,
kiam mi rakontos, ke mi ĉi-vespere samopiniis kun mi mem, ke ĉi
tiuj bienoj ofertiĝos al ĝenerala mendo de akcioj; kiu ajn kiu
volas, povas preni parton en ili.

MULTAJ VOĈOJ
Hura! Vivu konsulo Bernick!

GRANDKOMERCISTO RUMMEL
(mallaŭte al _konsulo Bernick_) Kia fia perfido —!

KOMERCISTO SANDSTAD
(same) Do trompis nin —!

KOMERCISTO VIGELAND
Nu, do la diablo ŝiru —! Ho kruco, kion mi estas diranta?

LA AMASO
(ekstere) Hura, hura, hura!

KONSULO BERNICK
Silenton, miaj sinjoroj. Mi ne meritas ĉi tiun saluton; ĉar tio,
kion mi nun decidis, ne estis de komence mia intenco. Mia intenco
estis rezervi ĉion por mi mem, kaj mi daŭre havas la opinion, ke
ĉi tiuj bienoj plej bone estos utiligataj, se ili restos kune en unu
mano. Sed oni povas elekti. Se oni tion deziras, mi estas preta
administri ilin laŭ plej bona juĝo.

VOĈOJ
Jes! Jes! Jes!

KONSULO BERNICK
Sed unue miaj kuncivitanoj devas koni min ĝisfunde. Ke ĉiu opulo
esploru sin mem, kaj ke tio estu decidita, ke ekde ĉi-vespere
komenciĝas nova tempo. La malnova, kun sia ŝminkaĵo, kun sia
hipokriteco kaj sia falso, kun sia mensoga dececo kaj siaj mizeraj
konsideroj, staru por ni kiel muzeo, malferma por instruo; kaj al ĉi
tiu muzeo ni donacas, — ĉu ne, miaj sinjoroj? — la kafoservicon,
la pokalon kaj la albumon kaj la dompredikaron sur veleno kaj en
luksa bindaĵo.

GRANDKOMERCISTO RUMMEL
Jes, kompreneble.

KOMERCISTO VIGELAND
(murmuras) Ĉar Vi prenis la aliaĵojn, do —

KOMERCISTO SANDSTAD
Bonvolu.

KONSULO BERNICK
Kaj nun la ĉefa reguligo kun mia socio.