Sed tamen —

REBEKKA

Aŭdu, — mi preskaŭ devas priridi vin.

KROLL

Tamen —. Diru, fraŭlino West —. Se permesiĝas la demando —. Kiom
aĝa vere estas vi?

REBEKKA

Honte dirite mi ja plenumis mian dudeknaŭan, sinjoro rektoro. Mi
estas nun en mia trideka.

KROLL

Nu-ja. Kaj Rosmer, — kiom aĝa estas li? Mi pripensu. Li havas kvin
jarojn malpli ol mi. Do li plenumis la kvardektrian. Ŝajnas al mi,
ke bone konvenus.

REBEKKA

(ekstaras) Certe, certe. Bone konvenus. — Ĉu vi trinkos teon kune
kun ni ĉi-vespere?

KROLL

Jes, dankon. Mi intencis iomete resti. Ĉar estas afero, kiun mi
devas priparoli kun nia bona amiko. — Kaj, fraŭlino West, por ke vi
ne ekhavu malĝustajn pensojn denove, mi ofte vizitetos vin, — kiel
pasinte.

REBEKKA

Ho jes, faru. (agitas liajn manojn) Dankon, dankon! Vi tamen vere
estas afabla.

KROLL

(murmuras) Ĉu? Jen pli ol kion mi aŭdas hejme.

(_Johannes Rosmer_ envenas tra la pordo dekstre.)

REBEKKA

Sinjoro Rosmer, — ĉu vi vidas kiu sidas tie?

JOHANNES ROSMER

Sinjorino Helseth diris.

(_Rektoro Kroll_ ekstaris.)

ROSMER

(milde kaj mallaŭte, premas liajn manojn) Bonvenon denove al la
domo, kara Kroll. (metas la manojn sur liajn ŝultrojn kaj rigardas
lin en la okulojn) Vi kara, bona amiko! Mi ja sciis, ke iam fine
fariĝus inter ni kiel antaŭe.

KROLL

Sed bona homo, — ĉu ankaŭ vi enteksiĝis en tiun frenezan
imagaĵon, ke io misestus!

REBEKKA

(al _Rosmer_) Jes, imagu, — kiel bonege estas, ke nur estis
imagaĵo.

ROSMER

Ĉu vere estis, Kroll? Sed kial vi tiel tute retiris vin de ni?

KROLL

(sincere kaj mallaŭte) Ĉar mi ne volis reaperanti kiel memoro pri
viaj malfeliĉaj jaroj — kaj pri ŝi, — kiu trovis finon en la
mueleja akvofalo.

ROSMER

Estis ja bela penso de vi. Vi ĉiam estas indulga. Sed vi
tute ne bezonis teni vin fore pro tiu kaŭzo. — Venu; ni eksidu en
la sofon. (ili eksidas) Ne aspektas por mi dolore pensi pri Beate.
Ĉiun tagon ni parolas pri ŝi. Ŝi ja daŭre apartenas al la domo,
ni trovas.

KROLL

Ĉu vere?

REBEKKA

(eklumigas la lampon) Jes, ni vere faras.

ROSMER

Estas ja senĝene. Ni ambaŭ amis ŝin kore. Kaj ambaŭ ni, Rebek—
fraŭlino West kaj mi, ni scias en ni mem, ke ni faris ĉion eblan
por la kompatinda suferantino. Estas nenio por riproĉi nin. — Ial,
mi trovas, ke estas io milda kaj dolĉa en la penso pri Beate nun.

KROLL

Vi karaj bonaj homoj! De nun mi venos vizite ĉiun tagon.

REBEKKA

(eksidas en apogseĝon) Jes, ke ni vidu, ke vi tenu vian vorton.

ROSMER

(iomete hezite) Vi Kroll, — mi ege dezirus, ke nia interrilato
neniam estus interrompita. Vi ja estis, la memkomprenebla konsilanto
por mi tiom longe kiom ni interkonatiĝis. Ekde kiam mi fariĝis
studento.

KROLL

Nu ja; kaj tion mi alte estimas. Ĉu estas io aparta —?

ROSMER

Pri multo kaj multe mi dezirus senĝene paroli kun vi. Iel intime el
la koro.

REBEKKA

Jes, ĉu ne, sinjoro Rosmer? Ŝajnas al mi, ke estus bone — inter
malnovaj amikoj —

KROLL

Ho, sciu, ke mi havas eĉ pli por priparoli kun vi. Ĉar nun mi
fariĝis aktiva politikisto, kiel vi certe scias.

ROSMER

Jes, vi ja fariĝis. Kiel tio efektive okazis?

KROLL

Mi devis. Devis, kvankam senvola mi estis. Ne eblas nun stari kiel
sencela rigardanto. Nun, kiam la radikaluloj bedaŭrinde prenis la
potencon, — nun jam urĝas —. Tial mi ja igis nian etan rondon de
amikoj en la urbo unuiĝi pli dense. Ja urĝas, mi diras!

REBEKKA

(kun rideto) Ĉu vere ne estas iom malfrue?

KROLL

Sendube estus pli avantaĝe, se ni estus haltiginta la evoluon je pli
frua tempopunkto. Sed kiu povus antaŭvidi tion, kio venus? Almenaŭ
mi ne. (ekstaras kaj paŝadas sur la planko) Jes, nun mi efektive
malfermis la okulojn. Ĉar nun la ribela spirito eĉ penetris en la
lernejon.

ROSMER

En la lernejon? Do ne en vian lernejon?

KROLL

Ĝuste tiel. En mian propran lernejon. Kion vi pensas! Mi malkovris,
ke la knaboj en la plej supera klaso, — nu, kelkaj el la knaboj, —
dum duona jaro ili havas sekretan asocion, kaj en ĝi ili abonas la
gazeton de Mortensgård!

REBEKKA

Nu, “La Lumturon”.

KROLL

Jes, ĉu ne ŝajnas al vi, ke estas saniga animnutraĵo por estontaj
publikaj oficistoj, ĉu? Sed la plej bedaŭrinda en la afero estas,
ke estas la plej naturdotitaj knaboj en la klaso kiuj konspiris kaj
faris tiun komploton kontraŭ mi. Estas nur la fuŝuloj kaj la
postrestantoj, kiuj detenis sin.

REBEKKA

Ĉu tio tuŝas vin tiel forte, rektoro?

KROLL

Ĉu tuŝas min! Tiel vidi min malhelpata kaj kontraŭlaborata en mia
vivoverko. (pli mallaŭte) sed mi povus diri, ke _tio_ povus esti
kiel estas. Sed nun venas la plej malbona (ĉirkaŭrigardas) Ĉu
estas iu kiu ŝtelaŭskultas ĉe la pordoj?

REBEKKA

Ho, tute ne.

KROLL

Do sciu, ke la malakordo kaj ribelo penetris en mian propran domon.
En mian propran, trankvilan hejmon. Maltrankviligis por mi la hejman
pacon.

ROSMER

(ekstaras) Kion vi diras! Hejme ĉe vi —?

REBEKKA

(iras al la rektoro) Sed kara, kio do okazis?

KROLL

Imagu, ke miaj propraj infanoj —. Mallonge, — estas Laŭrits, kiu
estras la lernejan komploton. Kaj Hilda brodis ruĝan dokumentujon
por stoki “La Lumturon”.

ROSMER

Tion mi eĉ neniam sonĝus, — ke ĉe vi, — en via domo —

KROLL

Ne, kiu sonĝus pri tiaĵo? En mia domo, kie ĉiam regis obeemo kaj
ordo, — kie ĝis nun regis unu sola samopinia volo —

REBEKKA

Kiel traktas via edzino tion ĉi?

KROLL

Nu vidu, tio estas la plej nekredebla el ĉio. Ŝi, kiu ĉiujn siajn
tagojn — en aferoj gravaj kaj malgravaj — samopiniis kun mi kaj
akceptis miajn vidpunktojn, ŝi ne ĝenas sin klini al la flanko de
la infanoj en multaj rilatoj. Kaj krome ŝi kulpigas _min_ pro la
okazaĵoj. Ŝi diras, ke mi subpremas la junulojn. Eĉ se ja necesus,
ke —. Nu, tiel la malpaco regas hejme. Sed tion mi priparolas plej
eble malmulte, kompreneble. Tiaĵon oni ja prefere silentigu.
(paŝadas) Nu ja, nu ja, nu ja. (Li haltas ĉe la fenestro kun la
manoj surdorse kaj elrigardas.)

REBEKKA

(proksimiĝis al _Rosmer_ kaj diras mallaŭte kaj nerimarkate de la
_rektoro_) Faru!

ROSMER

(sammaniere) Ne ĉi-vespere!

REBEKKA

(kiel antaŭe) Jes, ĝuste nun. (Ŝi prenas lokon apud la lampo.)

KROLL

(paŝas antaŭen) Jes, mia kara Rosmer, nun vi do scias, kiel la
moderna spirito ĵetis siajn ombrojn en mian hejman vivon kiel sur
mian oficialan laboron. Kaj tiun koruptan, degenerigan spiriton, ĉu
mi ne kontraŭbatalu ĝin per ĉiuj armiloj ekhaveblaj? Ho jes, tion
mi intencas. Kaj en skribo kaj en parolo.

ROSMER

Ĉu vi ankaŭ esperas ion atingi tiel?

KROLL

Mi almenaŭ servu mian ŝtatanecan devigan servon. Kaj mi opinias, ke
estas la devo de ĉiu patriamanto kaj por ĉiu, kiu havas zorgon por
la bona tasko, fari la samon. Vidu, — pro tio mi ja venis ĉi tien al
vi ĉi-vespere.

ROSMER

Sed kara, al kio vi aludas —? Kion mi povas —?

KROLL

Vi helpu viajn malnovajn amikojn. Faru kiel ni aliuloj. Asistu kiel
vi plej eble povas.

REBEKKA

Sed rektoro Kroll, vi ja scias pri la malemo de sinjoro Rosmer
partopreni en tiaĵo.

KROLL

Tiun malemon li devas venki nun. — Vi ne sufiĉe informiĝas,
Rosmer. Vi sidas ĉi tie inter muroj kun viaj historiaj kolektaĵoj.
Bona Dio, — respekto por genealogio kaj ĉio apartenanta al ĝi. Sed
la tempo ne estas por tiaj okupoj — bedaŭrinde. Vi ne imagas, kiel
estas la stato ekstere en la socio. Turniĝis preskaŭ ĉiuj
konceptoj. Bezoniĝas giganta laboro por ree forigi ĉiujn tiujn
erarojn.

ROSMER

Mi ja kredas. Sed tia laboro ne konvenas al mi.

REBEKKA

Kaj mi ankaŭ opinias, ke sinjoro Rosmer atingis al nova vido sur la
aferoj en la vivo, kaj vidas per pli malfermaj okuloj ol antaŭe.

KROLL

(en surprizo) Pli malfermaj?

REBEKKA

Jes, aŭ pli liberaj do. Pli senantaŭjuĝaj.

KROLL

Kion tio signifas? Rosmer, — vi do ne estas tiel malforta, ke vi
lasus vin logi de tia hazarda okazaĵo, kiam la amas-estrantoj gajnis
tempan venkon!

ROSMER

Kara, vi ja scias, kiel malmulte mi komprenas la politikon. Tamen
ŝajnas al mi, ke en la lastaj jaroj penetriĝis iom pli da
sendependeco en la pensojn de la unuopuloj.

KROLL

Nu, — kaj tion vi estimas tiel senpere kiel bonon? Cetere vi grave
eraras, mia amiko. Informiĝu pri la opinioj, kiuj valoras inter la
radikaluloj, kaj ĉi tie kaj en la urbo. Ne estas snufo alia ol la
saĝo predikata en “La Lumturo”.

REBEKKA

Jes, Mortensgård potencas super multuloj en la najbareco.

KROLL

Jes, imagu! Viro kun tia kotigita pasinteco. Homo, kiu pro maldeca
rilato estas forkondamnita de sia instruista posteno —! Tia ulo
komencas roli kiel popola gvidanto! Kaj li sukcesas! Li efektive
sukcesas! Nun li volas pliampleksigi sian gazeton, mi aŭdas. Mi
scias de fidinda fonto, ke li serĉas taŭgan kunlaboranton.

REBEKKA

Ŝajnas al mi strange, ke vi kaj viaj amikoj ne starigas ion kontraŭ
lin.

KROLL

Estas ĝuste, kion ni nun volas fari. Hodiaŭ ni aĉetis “La
Gubernian Gazeton”. La aĉetsumo ne prezentis malfacilaĵon. Sed
— (turnas sin al Rosmer) Jes, nun mi venas al mia vera misio al vi.
Estas la estrado, — la ĵurnalista estrado, kiu mankas al ni,
komprenu. — Diru, Rosmer, — ĉu ne vi pro la bona afero sentus vin
vokata por transpreni ĝin?

ROSMER

(preskaŭ terurigata) Mi!

REBEKKA

Sed kiel povas vi pensi tiaĵon?

KROLL

Ke vi timas la popolajn kunvenojn, kaj ne volas nudigi vin al la
traktado, kiu _tie_ prezentiĝas, estas ja sufiĉe kompreneble. Sed
la pli retirita agado de redaktoro, aŭ, por pli ĝuste diri —

ROSMER

Ne, ne, kara amiko, ne petu min pri tio ĉi.

KROLL

Mi mem volonte ŝatus eksperimenti ankaŭ en _tiu_ flanko. Sed estus
tute nefareble por mi. Mi estas jam antaŭe tiom ŝarĝita de
sennombraj farendaĵoj —. Vi, kontraŭe, kiu ne plu premiĝas de iu
publika ofica laboro, — Ni aliuloj kompreneble helpos vin laŭ
ebleco.

ROSMER

Mi ne povas, Kroll.