Post tio ĉi?

ROSMER

Ĉi-vespere kiel kutime. Mi sentas malpeziĝon post la malferma
klarigo. Vi vidas, — ke mi estas tute trankvila, kara Rebekka.
Ankaŭ vi estu trankvila. Bonan nokton!

REBEKKA

Bonan nokton, kara amiko! Kaj dormu bone.

(_Rosmer_ eliras tra la antaŭĉambra pordo; poste oni aŭdas lin
supreniri ŝtuparon. _Rebekka_ aliras kaj tiras sonorilan ŝnuron
apud la forno. Post iom envenas _sinjorino Helseth_ de dekstre.)

REBEKKA

Vi povas depreni de la tablo, sinjorino Helseth. Ĉar la pastoro
volas nenion havi, — kaj la rektoro iris hejmen.

SINJORINO HELSETH

Ĉu la rektoro foriris? Kio do estis al la rektoro?

REBEKKA

(prenas sian kroĉaĵon) Li antaŭdiris, ke fariĝos ventego —

SINJORINO HELSETH

Strange. Ĉar ne estas nubeto videbla ĉi-vespere.

REBEKKA

Ke li ne renkontu la blankan ĉevalon. Ĉar mi timas, ke ni baldaŭ
aŭdos pri tiaj reaperantoj.

SINJORINO HELSETH

Dio pardonu al vi, fraŭlino! Ne parolu tiel timige.

REBEKKA

Nu, nu, nu —

SINJORINO HELSETH

(pli mallaŭte) Ĉu la fraŭlino vere kredas, ke estas iu, kiu
baldaŭ forpasos?

REBEKKA

Tute ne. Sed estas multspecaj blankaj ĉevaloj en la mondo, sinjorino
Helseth. — Jes, bonan nokton do. Nun mi iros en mian ĉambron.

SINJORINO HELSETH

Bonan nokton, fraŭlino.

(Rebekka eliras kun sia kroĉaĵo dekstre.)

SINJORINO HELSETH

(malŝraŭbas la lampon, agitas la kapon kaj murmuras al si mem)
Jeĉjo, — Jeĉjo. Tiu fraŭlino West. Tiel kiel ŝi foje povas
paroli.




DUA AKTO


(Laborĉambro de _Johannes Rosmer_. Enirpordo en la muro maldekstre.
En la fono estas pordaperturo kun flankentirita kurteno kondukanta al
la dormoĉambro. Fenestro dekstre, kaj antaŭ ĝi la skribotablo,
kovrata de libroj kaj paperoj. Librobretoj kaj ŝrankoj ĉe la muroj.
Simplaj mebloj. Antikva kanapo kun tablo dekstre antaŭe.)

(_Johannes Rosmer_, en hejma surtuto, sidas sur altedorsa seĝo ĉe
la skribotablo. Li tranĉas foliojn kaj foliumas magazinon, kaj
rigardas tie ĉi kaj tie.)

(Frapiĝas sur la pordo maldekstre.)

ROSMER

(sen sin turni) Envenu.

(_Rebekka West_ en matena robo envenas.)

REBEKKA

Bonan matenon.

ROSMER

(foliumas la magazinon) Bonan matenon, kara. Ĉu vi ion volas?

REBEKKA

Mi nur volas scii ĉu vi bone dormis?

ROSMER

Ho, mi dormis senzorge kaj ĝuinde. Neniujn sonĝojn —. (turnas sin)
Kaj vi?

REBEKKA

Ho, dankon. Je matenveno —.

ROSMER

Mi ne memoras, ke mi iam sentis min tiel malpeza en la koro kiel nun.
Ho, estas vera bono, ke mi povis malkaŝe diri miajn pensojn.

REBEKKA

Jes, vi ne estus devinta silenti tiel longe, Rosmer.

ROSMER

Mi ne mem komprenas, ke mi povis esti tiel malkuraĝa.

REBEKKA

Nu, ne estis do vere malkuraĝo —

ROSMER

Jes, jes, — kiam mi ĝisfunde pripensas, estis ioma malkuraĝo en
ĝi.

REBEKKA

Des pli kuraĝe ke vi rompis. — (eksidas ĉe li sur seĝo apud la
skribotablo.) Sed nun mi volas rakonti al vi pri io kion mi faris, —
kaj espereble vi ne ĉagreniĝu.

ROSMER

Ĉagreniĝu? Kara, kiel vi pensas —?

REBEKKA

Jes, ĉar estis iom memdecide de mi, sed —

ROSMER

Nu, do aŭdigu.

REBEKKA

Hieraŭ vespere, kiam tiu Ulrik Brendel estis forironta, — mi sendis
kun li du — tri liniojn al Mortensgård.

ROSMER

(iom malkvieta) Sed, kara Rebekka —. Nu, kion vi do skribis?

REBEKKA

Mi skribis, ke li farus al vi bonan servon, se li iomete zorgus pri
la malfeliĉulo kaj helpus lin per kio eblus.

ROSMER

Kara, tion vi ne estus devinta fari. Vi nur malhelpis al Brendel per
tio. Kaj Mortensgård estas ja homo, kiun mi deziras teni je distanco
de mi. Vi ja konas la iaman malagrablaĵon inter ni.

REBEKKA

Sed ĉu vi ne pensas, ke estus avantaĝe, denove ekhavi bonajn
rilatojn kun li?

ROSMER

Mi? Kun Mortensgård? Kial vi tiel pensas?

REBEKKA

Jes, ĉar vere sekura vi ja ne povas esti nun, — ĉar venis tio ĉi
inter vi kaj viaj amikoj.

ROSMER

(rigardas ŝin kaj kapskuas) Ĉu vi vere imagis, ke Kroll aŭ iu el
la aliuloj volus venĝi sin —? Ke ili kapablus —?

REBEKKA

En la unua kolero, kara —. Neniu povas scii certe. Ŝajnas al mi,
laŭ la konduto de la rektoro —

ROSMER

Ho, vi devus koni lin pli bone ol tiel. Kroll estas honestulo trae.
Posttagmeze mi iros al la urbo por paroli kun li. Mi volas paroli kun
ĉiuj. Ho, vi vidos, kiel glate ĉio iros —

(_Sinjorino Helseth_ venas ĉe la pordo maldekstre.)

REBEKKA

(ekstaras) Kio estas, sinjorino Helseth?

SINJORINO HELSETH

Rektoro Kroll staras malsupre en la antaŭĉambro.

ROSMER

(ekstaras rapide) Kroll!

REBEKKA

La rektoro! Ĉu, imagu —!

SINJORINO HELSETH

Li demandas ĉu li povas suprenveni por paroli kun la pastoro.

ROSMER

(al _Rebekka_) Kion mi diris! Jes certe li povas. (iras al la pordo
kaj vokas malsupren la ŝtuparon) Venu supren, kara amiko! Kore
bonvena vi estu!

(_Rosmer_ tenas la pordon malferma. — _Sinjorino Helseth_ eliras. —
_Rebekka_ tiras la kurtenon antaŭ la pordaperturon. Ŝi ordigas ion
aŭ alian.)

ROSMER

(silente, kortuŝite) Mi ja sciis ke ne estas la lasta fojo —

KROLL

Hodiaŭ mi vidas la aferojn en tute alia lumo ol hieraŭ.

ROSMER

Jes, ĉu ne, Kroll? Vi faras? Nun, kiam vi estas pripensinta —

KROLL

Vi komplete miskomprenas. (metas sian ĉapelon sur la tablon ĉe la
kanapo) Gravas por mi paroli kun vi sub kvar okuloj.

ROSMER

Kial fraŭlino West ne povas —?

REBEKKA

Ne, ne, sinjoro Rosmer. Mi eliros.

KROLL

(rigardas ŝin de supre malsupren) Kaj mi devas peti la fraŭlinon
pardoni ĉar mi venas tiel frue en la tago. Ke mi surprizas vin,
antaŭ ol vi havis tempon por —

REBEKKA

(ekmiras) Kiel do? Ĉu vi trovas, ke ne konvenas ke ĉi-hejme mi
surmetas matenan robon?

KROLL

Ho, mi petas! Mi ja tute ne scias kio fariĝis kutimo kaj uzo en
Rosmersholm.

ROSMER

Sed Kroll, — vi ja aspektas tute ŝanĝita hodiaŭ!

REBEKKA

Mi retiras min, sinjoro rektoro. (Ŝi eliras dekstre.)

KROLL

Kun via permeso — (Li eksidas sur la kanapon.)

ROSMER

Jes, kara, lasu nin konfide sidi kaj paroli kune.

(Li eksidas sur seĝon antaŭ la _rektoro_.)

KROLL

Mi ne fermis okulon de post hieraŭ. Mi kuŝis pensante la tutan
nokton.

ROSMER

Kaj kion vi do diras hodiaŭ?

KROLL

Fariĝos longe, Rosmer. Mi faru ioman enkondukon. Mi povas rakonti al
vi ion pri Ulrik Brendel.

ROSMER

Li estis ĉe vi, ĉu?

KROLL

Ne. Li vizitis fian drinkejon. En la plej fia kompanio kompreneble.
Drinkis kaj regalis tiom longe kiom li ion havis. Poste li insultis
la tutan kanajlaron por esti pleba popolaĉo. Pri tio li ja pravis.
Sed rezultis en bastonado, kaj li ĵetiĝis en la defluilon.

ROSMER

Do li tamen estas neplibonigebla.

KROLL

La surtuton li lombardis. Sed ĝi repreniĝis por li. Divenu de kiu!

ROSMER

De vi eble?

KROLL

Ne. De tiu nobla sinjoro Mortensgård.

ROSMER

Nu do.

KROLL

Mi informiĝis, ke la unua vizito de sinjoro Brendel estis al tiu
idioto kaj plebano.

ROSMER

Estis ja feliĉe por li —.

KROLL

Vere estis. (klinas sin super la tablon, iom pli proksimen al Rosmer)
Sed nun ni estas en afero, pri kiu mi pro nia malnova — nia antaŭa
amikeco devas averti vin.

ROSMER

Kara, kio do estas _tio_?

KROLL

Estas _tio_, ke en tiu ĉi domo iu ludas malantaŭ via dorso.

ROSMER

Kiel vi tion kredas. Ĉu estas Reb— Ĉu estas fraŭlino West, al kiu
vi aludas?

KROLL

Jes, ĝuste. Mi bone komprenas tion de ŝia flanko. Ŝi ja tiom longe
kutimiĝis esti la regantino ĉi tie. Sed tamen —

ROSMER

Kara Kroll, vi tute miskomprenas. Ŝi kaj mi, — ni nenion kaŝas unu
por la alia.

KROLL

Ĉu ŝi ankaŭ konfidis por vi, ke ŝi eniris en korespondadon kun la
redaktoro de “La Lumturo”?

ROSMER

Ho, vi aludas al tiu paro da linioj, kiun ŝi donis al Ulrik Brendel.

KROLL

Vi do eltrovis tion. Kaj ĉu vi konsentas, ke ŝi tiel iniciatas
rilaton kun tiu skandalskribisto, kiu ĉiun semajnon provas ridindigi
min kaj en mia lerneja laboro kaj en mia publika agado?

ROSMER

Kara, tiun flankon de la afero ŝi certe ne pripensis. Kaj cetere ŝi
libere agas, kiel ankaŭ mi.

KROLL

Nu? Jes, tio eble apartenas al la nova direkto, en kiun vi nun venis.
Ĉar kie vi staras, tie kompreneble ankaŭ fraŭlino West staras?

ROSMER

Ŝi faras. Ni du kune fidele laborigis nin antaŭen.

KROLL

(rigardas lin kaj malrapide skuas la kapon) Ho vi blinda, delogita
viro!

ROSMER

Mi? Kiel vi havas tian penson?

KROLL

Ĉar mi ne kuraĝas — ne _volas_ pensi la plej fian. Ne, ne; lasu
min finparoli. — Vi ja vere alte taksas mian amikecon, Rosmer? Kaj
ankaŭ mian estimon? Ĉu ne?

ROSMER

Tiun demandon mi ja ne bezonas respondi.

KROLL

Nu, sed estas aliaj aferoj, kiuj postulas respondon, — plena klarigo
de via flanko. — Ĉu vi akceptas, ke mi faru ian ekzamenadon —?

ROSMER

Ekzamenadon?

KROLL

Jes, ke mi demandas vin pri io kaj alia, kio eble estus embarase por
vi memori. Vidu, — tio pri via apostateco, — nu via libereco, kiel
vi nomas ĝin, — tio dependas de multaj aliaj aferoj, kiujn vi pro
vi mem devas klarigi por mi.

ROSMER

Kara, demandu pri kio ajn. Mi havas nenion kaŝindan.

KROLL

Do diru al mi, — kio laŭ vi estis la vere profunda kialo por la
memmortigo de Beate?

ROSMER

Ĉu vi dubas pri tio? Aŭ pli ĝuste, ĉu oni povas demandi pri
kialoj por tio, kion malfeliĉa, malsana, nerespondeculino faras?

KROLL

Ĉu vi estas certa, ke Beate estis tute nerespodeca? La kuracistoj
almenaŭ opiniis, ke tio eble ne estas certa.

ROSMER

Se la kuracistoj estus ŝin vidinta tia, kia mi vidis ŝin multajn
fojojn, ili ne dubus.

KROLL

Ankaŭ mi ne dubis tiam.

ROSMER

Ho ne, bedaŭrinde ne eblis dubi. Mi ja rakontis al vi pri ŝia
senrega, sovaĝa pasio, — kiun ŝi postulis, ke mi reciproku. Ho la
teruro kiun ŝi enigis en min! Kaj ankaŭ ŝiaj senkialaj ĉagrenigaj
memriproĉoj la lastajn jarojn.

KROLL

Jes, kiam ŝi informiĝis, ke ŝi la tutan vivon restus seninfana.

ROSMER

Nu, pensu do mem —.